Berberyjskie drzewo życia

Argania żelazna, drzewo arganowe (Argania spinosa L.) jest endemitem występującym w Maroku. Nigdzie, poza Marokiem nie udało wyhodować się drzewa arganowego tak, aby owocowało.

Rośnie w południowo-zachodniej części kraju, w rejonie Souss, między Agadirem, Marrakeszem i Essaouirai, w pobliżu Oujda.

Obszar występowania drzewa arganowego wynosi około 700 – 800 tys. ha . W 1998 roku dla ochrony naturalnego dziedzictwa Maroka obszar ten wpisany został na listę rezerwatów chronionej biosfery UNESCO.

Drzewo arganowe idealnie przystosowane jest to surowych warunków klimatycznych i ubogiej gleby.

W poszukiwaniu wody gruntowej korzenie arganii wrastają nawet 30 metrów w głąb.

Drzewo dorasta do 10 m wysokości, jego korona ma średnicę do 14 m. Argania żyje i owocuje średnio 150 – 200 lat (w Maroku odnaleziono okazy 400-letnie). Na pierwsze owoce trzeba czekać pół wieku.

Pień arganii jest sękaty i poskręcany. Pozwala to kozom wpinać się na drzewa oraz zjadać liście i owoce. Widok ucztujących na arganii kóz jest częsty w Maroku.

Owoce arganii są żółte. Przypominają spiczastą oliwkę lub śliwkę. Wewnątrz są pestki, tzw. orzechy. W nich z kolei są olejodajne nasiona, mniejsze od nasion słonecznika. Skorupa orzecha arganowego jest wyjątkowo twarda.

Argania spinosa dostarcza oleju arganowego, który jest produktem żywnościowym. Drewno tego drzewa wykorzystuje się do produkcji mebli oraz ornamentów skrzyń wyrabianych w Essaouirai. Drewno i łupki orzechów wykorzystuje się jako paliwo. Wytłoczyny z orzechów służą jako pasza dla zwierząt.

Tłoczeniem oleju arganowego, zgodnie z tradycją, zajmują się marokańskie kobiety.

Olej z arganii nazywany przez miejscowych jest ardjan, marokańskie złoto lub migdał Berberów. Uzyskanie oleju jest bardzo pracochłonne i skomplikowane. Aby uzyskać 1 litr oleju potrzeba 30 kg nasion i 24 godzin pracy. Zbiory owoców zaczynają się w lipcu i trwają aż do września. Ziarna (orzechy) pochodzące z owocu arganowego są zbierane, suszone, opiekane na wolnym ogniu, by w kamiennym młynie ręcznie rozbić twardą skorupę. Mus powstały po rozbiciu skorupy mieszany jest z letnią wodą do konsystencji pasty, z której następnie wyciskany jest olej.

Olej arganowy rozpoznaje się po lekko wpadającym w czerwień pomarańczowym zabarwieniu i charakterystycznym orzechowym zapachu. Od wieków wykorzystywany jest w marokańskiej kuchni, a także w medycynie i kosmetyce naturalnej. W temperaturze pokojowej jest ciekły, ma długi okres trwałości. Składa się w 80 % z nienasyconych kwasów tłuszczowych, głównie oleinowego i linolowego. Bogaty jest w witaminę E (ma jej dwukrotnie więcej niż oliwa z oliwek). Bogactwo składników antykancerogennych (karoteny, polifenole, sterole) pozwalają wykorzystać go w medycynie naturalnej. Olej arganowy ma wpływ na wzmocnienie systemu odpornościowego, poprawia krążenie, reguluje ciśnienie, zwalnia proces starzenia. Pomaga w odbudowie tkanki łącznej, łagodzi bóle stwowe.

Na początku lat 90-tych XX wieku, Zoubida Charrouf, profesor chemii na Uniwersytecie Mohammeda V w Rabacie przeprowadził dokładne badania chemiczne oleju arganowego.

Potwierdziły one wyjątkowe właściwości zdrowotne i odżywcze tego oleju. Badania te na nowo rozbudziły zainteresowanie drzewem arganowym.

Nie bez przyczyny Berberowie nazywają od wieków Arganię drzewem życia.

O kosmetycznych właściwościach oleju arganowego już wkrótce...