Korona królewska wśród ziół czyli ... o dziurawcu

„Corona regis, to jest koroną królewską zwać się godzi ziele, które ma mnogie liście na łodydze, liściom tymianku podobne, a wszystkie podziurawione na kształt sita. Stąd też ziele owo zwie się po łacinie perforata, to jest „dziurawa”, a po grecku „hypericon”. Ziele ono tym się odznacza, że serce i wątrobę krzepi, nerki czyści, i z wrzodów leczy (…). Zwie się też zielem świętego Jana”. Tak opisuje dziurawiec Konrad z Megenbergu w swojej Księdze natury.

Od samego początku dziurawiec (Hypericum perforatum) był ściśle związany z chrześcijaństwem.

Jego niemiecka nazwa  „Johanniskraut” wywodzi się przecież od świętego Jana. Według legendy krew świętego męczennika miała wsiąknąć w żółte kwiaty dziurawca. Kiedy się taki kwiat rozetrze, pojawia się czerwonawy sok, stąd ludowa nazwa tej rośliny brzmi „Johannisblut” (krew świętego Jana). Roślina ta znana jest także pod innymi nazwami: świętojańskie ziele, dzwoniec, arlika, krzyżowe ziele, dzwonki Panny Marii, przestrzelon,  ziele św. Jana, Krewka Matki Bożej. Ziele o tak wielu nazwach musi być obdarzone ogromną mocą.

Paracelsus tak wychwalał niegdyś dziurawca: „ Jego cnót wcale nie można dostatecznie opisać. Wprost niemożliwe, aby znaleziono w jakimś kraju lepszy lepszy lek na rany. To jest arcanum, uniwersalny środek o najwyższej mocy działania, przed którym muszą ustąpić wszystkie inne”.

Świat antyczny olejek z dziurawca wykorzystywał do leczenia ran.  W pismach Paracelsusa znajdziemy pierwsze wzmianki o właściwościach przeciwdepresyjnych tego ziela. Tak pisze ten, lekarz, alchemik i przyrodnik: „ … i to każdy lekarz wiedzieć winien, że Bóg pomieścił w tym zielu wielkie arcanum, także ze względu na duszę i niestworzone harce wyobraźni, które doprowadzają człowieka do rozpaczy”.  Poprawiające nastrój działanie dziurawca zostało w pełni udokumentowane już w początkach XIX wieku.

Wróćmy do samej roślin. Dziurawiec jest rośliną wieloletnią dorastającą do 60 cm wysokości. Kwitnie od czerwca aż do początku jesieni. Nawet jeśli lato jest bardzo spóźnione dziurawiec zakwita przed 24 czerwca! Kwiaty tej rośliny łatwo dostrzec na polach, nieużytkach i ugorach, skrajach lasów i suchych łąkach. Jeśli obejrzymy liście dziurawca pod słońce do stwierdzimy, że są one podziurkowane. W rzeczywistości nie są to dziurki, tylko maleńkie przeświecające zbiorniczki olejku lotnego. Ciemne kropki, widoczne na liściu, to gruczołki zawierające ciemnoczerwony barwnik hiperycynę.

Dziurawiec należy do roślin leczniczych, u których za farmakologiczne działanie odpowiedzialne są wszystkie zawarte w nim substancje czynne. Najistotniejsza jest hiperycyna. To ona nadaje ekstraktowi czerwoną barwę i intensywną fluoroscencję. Działa przeciwwirusowo i fotouczulająco. Hiperforyna odpowiada za właściwości przeciwdepresyjne, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne dziurawca. Flawonoidy działają przeciwzapalnie. Olejek lotny uważa się za podstawową substancję uspokajającą.

Napar z dziurawca od dawna jest zalecany w medycynie ludowej do leczenia wahań nastroju oraz jako środek wzmacniający, przyjmowany w celu zwiększenia wydolności, w stanach osłabienia i rekonwalescencji. Stosuje się go także w lżejszych biegunkach.

Herbatka dla meteoropatów (napar)

Mieszamy:

20 g ziela dziurawca zwyczajnego

20 g krwawnika pospolitego

20 g melisy lekarskiej

20 g koszyczków rumianku

20 g kwiatów lawendy wąskolistnej

Zalewamy wrzątkiem, zaparzamy 10 minut i pijemy w razie potrzeby 3 razy dziennie po szklance tego naparu.

Receptur z zastosowaniem dziurawca jest znacznie więcej. To jedna z moich ulubionych herbatek z dziurawcem.

Dziurawiec jest także dobry na bezsenność. Oto przepis na Poduszkę nasenną.

Bawełnianą powłoczkę (15 x 15 cm, na około 150 g ziół) wykładamy wewnątrz surową wełną i napełniamy mieszanką ziołową z wysuszonych roślin o działaniu uspokajającym. Bierzemy 3 części dziurawca zwyczajnego, liści melisy lekarskiej i chmielowych szyszek oraz po jednej części ziela nostrzyka żółtego i bylicy pospolitej, a także kwiatów lawendy wąskolistnej.

Innym sposobem na wykorzystanie właściwości dziurawca jest stosowanie oleju dziurawcowego.  

O olejku dziurawcowym już wkrótce ….